Cúng nhập trạch và những lưu ý bạn cần biết

Vì quá bận rộn mỗi khi chuyển nhà mà nhiều gia đình hiện nay thường chỉ làm lễ nhập trạch đơn giản. Nhưng theo quan niệm từ xưa, lễ cúng nhập trạch được cho là một nghi thức rất quan trọng nên không thể sơ sài và cần làm đúng thủ tục. Vì vậy hãy cùng chúng tôi tìm hiểu làm sao để có thể làm một lễ cúng nhập trạch đúng và đầy đủ thông qua bài viết này nhé!

I. Khái niệm lễ cúng nhập trạch và tầm quan trọng của việc cúng nhập trạch trong việc xây dựng nhà cửa

1. Khái niệm

Trong văn hóa của người Việt Nam ta, mỗi khi chuyển về nhà mới thì đều phải làm lễ cúng nhập trạch. Đây là một trong những nghi lễ rất quan trọng, nó là một nghi lễ được cho là để ra mắt thổ thần, thổ địa. Đồng thời cũng một nét văn hóa tâm linh đặc biệt của người Việt ta.

2. Tầm quan trọng của việc cúng nhập trạch

Theo quan niệm từ xưa, các cụ thường nói “đất có thổ công, sông có hà bá”. Theo đó, câu nói đó được hiểu là mỗi vùng đất hay mỗi một khu vực đều được thần linh cai quản.

Vì vậy mỗi khi gia đình khi phải chuyển đi hay mới chuyển đến chỗ ở mới đều phải làm lễ trình báo xin phép các thần linh, có như vậy thì mới được chấp thuận để cuộc sống gia đình sau này hay công việc sau này của gia chủ mới  được “thuận buồm xuôi gió”.

Khi bạn dọn đến một nơi khác để sống, thì tại nhà cũ gia tiên, thần tài-thổ địa nhà bạn vẫn được thờ cúng tại nhà cũ nơi bạn đã từng ở. Nên khi chuyển hay dọn sang nhà mới, việc cúng nhập trạch sẽ là việc gia chủ cần phải làm, coi như là một thủ tục xin phép được chuyển họ đến nhà mới để gia đạo tiếp tục được các vị thần linh phù hộ.

Mọi người vẫn thường hay nói “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Do đó thủ tục làm lễ cúng nhập trạch mỗi khi chuyển nơi ở không chỉ là một trong những thủ tục cần làm mà nó còn là việc giúp tâm bạn thêm phần an yên. Tạo bước khởi đầu mới cho cuộc sống sau này thêm trọn vẹn và vui vẻ.

II. Các bước cần chuẩn bị khi cúng nhập trạch 

Một lễ cúng nhập trạch đúng và đầy đủ thì không thể bỏ qua khâu chuẩn bị. Nếu bạn chuẩn bị sơ sài thì lễ nhập trạch sẽ không được trọn vẹn. Do đó để có một lễ nhập trạch hoàn chỉnh nhất thì cần phải chuẩn bị như sau:

1. Chọn ngày tốt để làm lễ nhập trạch

Việc chọn một ngày tốt chính là bước đầu để chuẩn bị cho một khởi đầu mới suôn sẻ. Khi bước đầu thuận lợi thì cuộc sống sau này cũng sẽ theo đó mà luôn thuận buồm xuôi gió.

Có 3 cách để bạn có thể chọn ngày tốt. Đó là:

- Theo hướng nhà

- Theo tuổi gia chủ

- Theo giờ hoàng đạo

Một ngày tốt để làm lễ nhập trạch phải hội tụ đủ các yếu tố như là: thuận lợi cho gia chủ, hợp tuổi gia chủ, hợp với hướng nhà,.. 

2. Chuẩn bị mâm đồ cúng(lễ vật)

Sau khi đã chọn được một ngày tốt để làm lễ nhập trạch thì cần phải chuẩn bị thêm những lễ vật để có một mâm đồ cúng đầy đủ. Vì mâm đồ cúng được cho là một cách bày tỏ lòng thành của gia chủ với các vị thần linh. Do đó không thể chuẩn bị sơ sài được.

Một mâm đồ lễ cúng nhập trạch đầy đủ

Một mâm cúng nhập trạch đầy đủ gồm 3 phần là ngũ quả, hương hoa và mâm cơm. Tùy thuộc vào điều kiện gia đình của bạn để chuẩn bị mâm đồ cúng sao cho hợp lý. Nhưng quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành của bạn với các vị thần linh bởi vì không phải cứ mâm cao cỗ đầy là sẽ được phù hộ nhiều hơn.

- Ngũ quả: Bạn nên lựa chọn 5 loại trái cây tươi ngon theo mùa, sau đó sắp xếp sao cho mâm ngũ quả đẹp mắt và tươi ngon.

Mẫu mâm ngũ quả để làm lễ cúng nhập trạch

- Hương hoa: Gồm hoa tươi (có thể chọn hoa hồng, cúc hoặc ly,..), một cặp nến (đèn cầy), trầu cau, hương và vàng mã. Đặc biệt phải chuẩn bị thêm 3 hũ nhỏ đựng lần lượt muối-gạo-nước.

- Mâm cơm: Có thể là mâm cơm chay hoặc mâm thức ăn mặn. Tùy thuộc vào quan niệm và cách thức của từng gia đình. Không những thế trong mâm cơm cúng còn cần có thêm 9 ly chia làm 3 ly rượu, 3 ly trà và 3 điếu thuốc.

Mâm thức ăn mặn cúng lễ nhập trạch 

3. Chuẩn bị văn khấn

Văn khấn trong bất kỳ các nghi lễ hay thủ tục nào đều có ý nghĩa thỉnh mời các vị thần linh, kính xin các vị thần phù hộ cho gia đạo an lành và phúc lộc. Bài văn khấn lễ cúng nhập trạch cũng mang ý nghĩa tương tự như vậy.

Một bài văn khấn nhập trạch khi chuyển nhà thông thường gồm được chia làm 2 phần là văn khấn thần linh và văn khấn gia tiên. 

Một điều đặc biệt cần lưu ý khi đọc văn khấn là bạn phải đọc văn khấn thần linh trước sau đó mới đọc văn khấn gia tiên. 

Bài văn khấn cúng lễ nhập trạch thường có nội dung trình bày những mong muốn của gia chủ, xin phép thần linh, thổ địa cho chuyển nhà, chuyển bàn thờ đến nơi ở mới.

Người đọc văn khấn phải là người có giọng nói lưu loát để đọc bài văn khấn một cách rành mạch và rõ ràng với thái độ thành tâm.

4. Chuẩn bị một số đồ vật khác

Ngoài việc chọn ngày giờ đẹp, chuẩn bị mâm đồ cúng, chuẩn bị văn khấn thì còn một số đồ dùng khác cũng cần phải chuẩn bị thêm như là: 

- Bếp than để đặt ở giữa cửa chính

Bếp than để dùng trong lễ nhập trạch

- Chiếu (đệm) đang sử dụng 

Theo quan niệm từ dân gian, thì mỗi người trong gia đình khi bước vào không được đi tay không. Mỗi người sẽ phải cầm theo một vật dụng mang ý nghĩa may mắn như là: chổi mới, gạo, muối, vàng,...

III. Hướng dẫn cúng nhập trạch chi tiết

Dưới đây là hướng dẫn về cách làm lễ cúng nhập trạch nhà mới một cách đầy đủ và chi tiết. Nếu điều kiện gia đình không cho phép, bạn có thể tự lược bỏ một số bước để phù hợp với hoàn cảnh.

Để bắt đầu một lễ nhập trạch thì việc đầu tiên bạn cần làm là đốt một bếp than sau đó đặt ngay cửa ra vào. Sau đó đợi xe chuyển đồ đạc tới rồi bày các đồ cúng ngay ngắn lên mâm, chuẩn bị thêm các đồ đạc để tiến hành lễ cúng nhập trạch (thủ tục cúng chuyển nhà mới)

Các bước làm lễ cúng nhập trạch sẽ diễn ra theo tuần tự như sau:

- Gia chủ (là người nam trụ cột gia đình) sẽ bước qua lò than vào nhà trước tiên ( bước theo trình tự chân trái trước, sau đó mới đến chân phải), đồng thời trên tay cầm theo bát hương cùng với bài vị gia tiên.

- Sau đó các thành viên khác trong gia đình lần lượt bước qua lò than, cầm theo các đồ vật thờ cúng và đồ vật mang ý nghĩa may mắn  còn lại. Một điểm đặc biệt lưu ý khi thực hiện bước này là không ai được đi tay không vào nhà

- Sau khi bước vào nhà, việc đầu tiên phải làm là bật tất cả điện và mở hết mọi cánh cửa. Bởi vì theo quan niệm trong phong thủy, cánh cửa được mở ra sẽ tượng trưng cho việc ngôi nhà được đánh thức,khai thông khí,..

- Cùng lúc đó, các thành viên trong gia đình sẽ cùng nhau sắp xếp lại bàn thờ gia tiên, bàn thờ thần tài thổ địa sao cho gọn gàng và ngay ngắn. Đồng thời cũng sẽ bày mâm cúng ở giữa nhà. Hướng bày mâm cúng nên là hướng hợp tuổi của gia chủ.

- Một người đại diện cho gia đình thắp nhang và đọc văn khấn, khi đó các thành viên khác trong gia đình cùng nhau đứng trước mâm cúng chắp tay nghiêm trang.

Tiến hành làm lễ cúng nhập trạch

- Sau khi đã đọc xong phần văn khấn, gia chủ sẽ bật bếp (nhóm bếp) để đun nước pha trà. Trà này sẽ dùng để dâng lên mâm cúng đồng thời cũng để người nhà dùng. Việc nấu nước này được cho là có ý nghĩa khai hỏa cho nhà mới.

- Sau khi hương đã tàn thì gia chủ tiếp tục tiến hành hóa tiền vàng, chờ cho tiền vàng cháy hết thì lấy rượu rưới lên số tàn tro còn sót lại.

Hóa vàng mã sau khi hương tàn

- Sau khi hoàn thành hết tất cả các thủ tục thì bạn giữ lại 3 hũ muối, gạo, nước mà trước đó đã chuẩn bị để sau này đặt vào bàn thờ Táo quân của gia đình. Ba hũ muối, gạo, nước này được cho là biểu tượng của sự no đủ.

- Sau khi thực hiện xong hết các thủ tục thì lễ cúng nhập trạch được xem như hoàn tất, bạn có thể đem đồ đạc của mình chuyển từ nhà cũ vào nhà mới và sắp xếp, bày trí lại như ý muốn

IV. Một số lưu ý khi cúng nhập trạch vào nhà mới

Lễ nhập trạch là một trong những thủ tục cần thiết mỗi khi chuyển sang nơi ở mới. Nhưng không phải ai cũng biết lễ cúng nhập trạch cần phải làm gì và không nên làm gì. Dưới đây là một số lưu ý khi làm lễ cúng nhập trạch bạn cần phải biết tránh phạm phải những điều cấm kỵ:

- Nếu như bạn chỉ làm lễ cúng nhập trạch nhưng lại chưa chuyển được sang ở nhà mới luôn thì nên ngủ lại một đêm ở nhà mới sau lễ nhập trạch.

- Khi đọc bài  khấn sẽ phải theo trình tự là khấn thổ công trước rồi mới tới gia tiên

Cúng lễ nhập trạch

- Khi dọn lễ xong thì cần làm lễ bái tạ

- Có hai điều nên đặc biệt lưu ý là người phụ nữ đang mang thai và người tuổi Dần cần phải tránh dọn nhà vì theo quan niệm dân gian thì đó là điều không tốt.

- Phải chọn hướng ban thờ kĩ lượng, không chỉ đáp ứng tiêu chí đẹp mà còn phải hợp phong thủy, hợp hướng, hợp tuổi gia chủ,...

Trên đây là một số thông tin về lễ cúng nhập trạch chúng tôi xin gửi đến quý bạn đọc. Qua bài viết này mong quý bạn đọc có được thêm cho mình thật nhiều thông tin hữu ích để chuẩn bị được một lễ nhập trạch đầy đủ và hoàn chỉnh nhất cho gia đình